Мамографија

Зошто се препорачува?

Карциномот на дојката е едно од најчестите заболувања кај жените. Ризикот од смрт е доста висок доколку болеста не се открие навреме. Најважната алатка за рано откривање на карциномот на дојка е мамографијата. 

За кого се препорачува?

Се препорачува жените над 40 години да прават редовни мамографски снимања без разлика дали постојат симптоми или наоди. Во земјите во кои редовно се прави мамографско снимање процентот на смртни случаи предизвикани од карцином на дојка е намален за 19-64% (30% во просек).

За кого не се препорачува?

Мамографијата не е препорачлива за жени под 40-годишна возраст поради следниве причини:

• Поради фактот што ткивото на дојката кое создава млеко е подебело кај помладите жени, мамографите потешко може да откријат карцином на дојка.
• Ткивото на дојката кај помладите жени е поосетливо на зрачење, на овој начин мамографијата може да биде ризична.
• Карциномот на дојка кај помладите поретко се јавува.

Колку често треба да се прави?

Жените над 40 години треба да прават мамографско снимање еднаш годишно или на секои две години. Карциномот може да се појави кај жени од 40 до 50-годишна возраст и да расте многу брзо, затоа овие жени се советуваат да прават мамографија еднаш годишно.

Дали зрачењето од мамографијата е ризично?

Многу жени се загрижени за влијанието од зрачењето при мамографија, сепак, нивото на зрачење кое се користиво текот на снимањето е доста ниско. Тоа е еднакво на зрачењето на кое човекот обично е изложен во период од три месеци или за време на долг авионски лет. Процентот на зрачење е понизок со дигитална мамографија. Во модерните центри каде што опремата редовно се проверува и правилно се одржува нема потреба од грижа. Освен тоа, точната и рана дијагноза е поважна од ризикот.

Кои се ризиците од мамографското снимање?

• Снимањето мора да се спроведе од страна на искусен специјалист радиолог бидејќи одвреме навреме може да се откријат сомнителни наоди и заради ова можно е пациентот да се повика на повторно снимање или биопсија. Ова ги загрижува пациентите. Дигиталната мамографија, особено томосинтезата, значително го намалува овој ризик. Со цел да се избегнат непотребни снимања и биопсии, мамографите треба да се прегледаат од страна на искусен радиолог за дојка.
• Карциномот секогаш не се дијагностицира со мамографија. Во некои случаи може да има потреба од ултрасонографија. Помала е веројатноста да се открие карцином со мамографија кај жените со густо градно паренхимско ткиво. Понекогаш, иако масата е опиплива за време на преглед, можно да не е видлива со мамографија.

Иако успехот од мамографското снимање е тесно поврзан со квалитетот на апаратот и искуството на докторот, мора да се нагласи дека дури и во најискусните рацете стапката на успех е 80-85%. Оваа стапка се зголемува со дигитална мамографија и томосинтеза. Главно, кај жените со густо градно паренхимско ткиво истовремено треба да се користи ултрасонографија и мамографија.

Како снимаат мамографите?

Мамографите секогаш се оценуваат во однос на претходниот наод. Според ова, старите снимки треба да ги чувате и да ги понесете со себе на следното снимање. Заболувањата на дојката може да се прикажат како маси, структурна дегенерација, асиметрични дојки или насобрани микрокалсификации. Бидејќи овие наоди може да значат присуство и на бенигно и на малигно заболување на дојката, тие треба да се прегледаат од страна на искусен радиолог за дојка.

Што е БИРАДС класификација?

Категоризирањето БИРАДС (од анг. BIRADS – Извештај и систем на податоци за снимање дојки) се користи на глобално ниво во извештаите за снимање дојки. Системот БИРАДС е направен со цел да се олесни правилното распоредување на наодите и да се создаде заеднички јазик меѓу докторите, на тој начин овозможувајќи правилно насочување на пациентите.

За категориите 1 и 2 потребно е снимање на годишно ниво. За категоријата 3 постои мал ризик за карцином (помал од 5%) и потребно е контролно снимање по 6 месеци. За категоријата 4 постои ризик од 30-40 %, додека за категоријата 5 има 90% веројатност за постоење на карцином и потребна е биопсија.