Отсуството на информација за плодниот период во месечниот циклус на жената е причина број еден во неможноста за забременување. Сознанијата за овулацијата и препознавањето на симптомите на овулација ги зголемуваат шансите за бременост кај секоја жена.
ДАЛИ СТЕ ЗНАЕЛЕ ДЕКА …
Жената се раѓа со над еден милион незрели јајце клетки во своите јајници. Во периодот на телесен раст и развој голем дел од нив пропаѓаат. Во пубертетот бројот е намален на половина и овие јајце клетки ја очекуваат својата можност за целосно созревање во некој од месечните циклуси на жената во процесот на овулација.
Бидејќи овулација е процес во кој нормално се ослободува само една зрела јајце клетка, околу 450 од нив успеваат да го остварат тоа во текот на целиот животен век на жената. Најчесто само неколку јајце клетки се искористуваат во процес на оплодување и бременост во репродуктивниот период на жената.
ШТО Е ОВУЛАЦИЈА?
Овулација е фаза од менструалниот циклус на жената кога зрелата јајце клетка се ослободува од површината на еден од јајниците. Ослободената јајце клетка е спремна за оплодување. Ова е идеалниот период за зачнување. Новиот живот почнува доколку зрелата јајце клетка се сретне со сперматозоидот на нејзиниот пат низ јајцеводот. Во спротивно таа пропаѓа. Кај поголемиот дел од жените овулацијата се случува еднаш во секој месечен циклус, од пубертетот до периодот на менопауза, освен за време на бременоста и доењето. Понекогаш може да постојат и неправилни овулации или овулацијата да изостане.
ОВУЛАТОРЕН КАЛЕНДАР…
Овулацијата настапува две недели пред очекуваниот менструален циклус. Во идеален 28-дневен циклус овулација се очекува 14. ден сметано од првиот ден на менструалното крвавење. Бидејќи должината на циклусот нормално може да варира од 24 до 35 дена, овулацијата може да се очекува од 10. до 18. ден, во зависност од основната временска рамка на циклусот, но секогаш две недели пред очекуваното крвавење поради константноста на втората постовулаторна фаза на циклусот. Месечно крвавење може да се јави и во отсуство на овулација, а овулација може да се јави и во отсуство на месечно крвавење.
ФЕРТИЛЕН ПРОЗОРЕЦ?
Јајце клетката е со краток животен век. Доколку не настапи оплодување таа пропаѓа во период од 12 до 24 часа. Ова не значи дека сексуалниот однос треба да се случи точно во моментот на овулација. Фертилен прозорец е период од 6 дена кога може да се забремени. Заради зголемување на шансите за оплодување потребно е присуство на семен материјал до 5 дена пред очекуваната овулација поради можноста подвижните сперматозоиди да преживеат неколку дена во женскиот репродуктивен тракт. Од овие причини се советува редовен сексуален однос секои два до три дена или подесување на сексуалните односи во периодот на концепцискиот максимум. Кај двојките со нормална плодност во секој циклус постои можност за забременување од 20 до 25 отсто.
ЗНАЦИ И СИМПТОМИ НА ОВУЛАЦИЈА
– Регуларен менструален циклус – регуларен месечен циклус на 24 до 35 дена е во најголем број случаи овулаторен.
– Промени во цервикалниот секрет – две недели пред очекуванато месечно крвавење се јавува прозирен, обилен, воденест вагинален секрет кој е најизразен непосредно пред овулацијата. Ваквиот секрет обезбедува храна и заштита на сперматозоидите и го олеснува нивното движење кон јајце клетката.
– Зголемено либидо (сексуален нагон) и зголемена физичка привлечност преку подобар изглед и зголемен телесен мирис.
– Стомачна болка – некои жени чувствуваат болка за време на овулацијата. Болката може да биде распространета или локализирана на една страна од долниот дел на стомакот.
– Оскудно крвавење од матката – како резултат на хормонските промени во период на овулација можна е појава на оскудно вагинално крвавење кое се смета за нормален знак.
– Пораст на базалната температура – обично се јавува благ пораст ( 0,5 Ц степени ) на базалната температура. Овој температурен скок е сигнал дека настапила овулација. Тој не претходи на овулацијата туку е показател за веќе настапена овулаци
ја.
– Предменструален синдром – овулацијата може да биде следена со појава на напнатост во дојките и нивно зголемување, подуеност на стомакот и промена на расположението.
ТЕСТОВИ ЗА ПРЕДИКЦИЈА НА ОВУЛАЦИЈАТА
Физиолошкиот пораст на лутеинизирачкиот хормон (ЛХ) во крвта за 24 до 36 часа предизвикува исфрлање на јајце клетката од овариумот. Овој пораст може да се регистрира со спроведување на едноставен тест на урината два дена пред да настапи овулацијата. Овој метод се препорачува кај жени со регуларен менструален циклус и без хормонски дизбаланс. Медицинските тестови за докажување на овулација опфаќаат спроведување на хормонски анализи во крвта и урината и ултразвучно следење на циклусот.
АНОВУЛАЦИЈА – ИЗОСТАНОК НА ОВУЛАЦИЈА
Процесот на овулација е зависен од хормони кои се лачат од структури во мозокот (хипоталамус и хипофиза), а кои раководат со функцијата на овариумите. Одредени нарушувања во овие структури како стрес, исцрпувачка физичка активност, потхранетост, дебелина, тумори или повреди можат да предизвикаат изостанок на овулација. Кај пациентки со хроничен изостанок на овулација како причина за неплодност се спроведуваат методи за стимулирање на овулацијата со употреба на таблети и инјекции под строг надзор на гинеколог од областа на репродуктивната медицина за постигнување бременост.
КАКО МОЖЕТЕ САМИ ДА ПОМОГНЕТЕ ВАШИТЕ ЦИКЛУСИ ДА БИДАТ ОВУЛАТОРНИ:
– Одржувајте ја телесната тежина оптимална за вашата телесна градба. Запомнете дека дебелината и потхранетоста се секогаш поврзани со изостанок на овулација.
– Физичката активност треба да биде умерена. Запомнете дека исцрпувачки физички вежби доведуваат до изостанок на овулација.
– Хранете се здраво, избалансирано и редовно. Запомнете дека повторувачки диети, изгладнетост и нарушување во хранителните навики предизвикуваат анорексија и булимија со губиток на овулација и менструација.
– Хроничен стрес и замор може да доведе до промени во циклусот и отсуство на овулација
