Бројни истражувања ја откриваат врската помеѓу исхраната и канцерот. Токму исхраната се смета за примарна причина кај многу видови канцер, како карцином на желудник, дебело црево и на ректум, карцином на црн дроб, панкреас и простата.
Храната може да има позитивно или негативно дејство. Храната која истовремено содржи канцерогени и анти канцерогени состојки може да биде многу ризична во зависност од тоа како се подготвува или како се чува. Од друга страна, со правилен начин на приготвување, канцерогеното влијание на некоја храна може да биде без ризични хемикалии. Токсичните хемикалии кои предизвикуваат уништување на клетките, а со тоа и појава на канцер се познати како оксиданси. Некои хранливи материи, листови, цветови, плодови и семиња на некои растенија кои е додаваат во храната содржат корисни антиоксиданси, кои ги штитат клетките од оксидансите. Тие се познати како антиоксиданси.
Предупредување! Доколку обрнете внимание на исхраната и доколку не пушите, можете да ја спречите појавата на канцер. Храната се смета за една од главните причини за многу видови канцер, како што е канцер на желудник, дебело црево и ректум, црн дроб, панкреас и на простата.
Храна која го намалува ризикот од канцер
Зеленчук:
• Кромид, лук;
• Зелка (бела, црвена, црна), карфиол, праз, репка;
• Морков, домати;
• Спанаќ, марула, зелкаста марула, листови од лоза, магдонос, марула поточарка, нане, рукола, блитва, цвекло;
• Краставица, зелена пиперка, зелен грав, грашок, грав, печурка, модар патлиџан, артичока, тиквичка (летна, зимска), бамја.
• Леќа, наут, боранија, обичен грав, грашок, соја.
Овошје:
• Портокал, цитрон, лимон;
• Диња, лубеница;
• Шипки, капинки, дренки;
• Грозје, смокви, калинка, црница;
• Јаболка, круши, дуњи, сливи;
• Банани, урми, мушмула;
• Цреши, вишни, јагоди.
Сушено овошје
• Печен наут, костени, бадеми, лешници, фстаци, ореви.
Житарки
• Пченичен леб, интегрален леб, ’ржан леб, овесен леб, булгур, грубо мелена пченица.
Продукти од животинско потекло
• Јајца, обезмастено млеко или млеко со ниска масленост, јогурт, сирење, крем-сирење, пробиотско млеко, јогурт и кефир.
Храна која го зголемува ризикот од канцер:
• Многу мрсно или димено овчо месо, месо од старо говедо, јарец или кокошка;
• Храна пржена на масло;
• Хамбургери;
• Солена храна;
• Ќофтиња од немешано и мрсно месо;
• Чадена храна;
• Храна со додадок на нитрити и нитрати, како што се колбасите, виршлите, саламата и др.;
• Месо директно готвено на оган;
• Путер, маст;
• Храна без зеленчук или овошје
Корисни совети за заштита од канцер
• Одржувајте ја вашата идеална телесна тежина. Избегнувајте високо енергетски диети. Ако имате зголемена телесна тежина, контролирајте ја со примена на соодветен режим на исхрана и со зголемување на физичката активност. Консултирајте се со вашиот доктор и со нутриционист.
• Држете умерена и балансирана диета. Обидете се да консумирате продукти од секоја група на храна (месо, јајца и мешунки, млеко и млечни производи, зеленчук и овошје) во вашите оброци. Менувајте го вашиот избор на исхрана.
• Намалете ја дневната содржина на маснотии во вашата исхрана. Гответе ја храната со растително масло и консумирајте малку масло. Намалете го интервалот помеѓу консумирањето храна што вклучува високо ниво на масти, како што се кремот, крем-сирењето, мајонезот, пржената храна и др. Не консумирајте маргарини, чипсови и прженици.
• Се препорачува една третина од маслото што го користите да е маслиново масло, една третина да биде растително масло (сончогледово масло, соино масло или синапово масло) и една третина путер.
• Кога готвите, додајте масло во храната пред да го загревате. Не практикувајте пржење на масло или готвење директно на оган или на мангал. Храната приготвена на овие начини може да изгуби хранливи елементи и витамини и да формира канцерогени елементи. Наместо тоа, пригответе ја храната со варење, печење или на пареа.
• Омега 3-масните киселини штитат од кардиоваскуларни болести и од канцер. Бидејќи рибата содржи омега 3-масни киселини, консумирате ја 2-3 пати неделно, приготвена на пареа или печена. Обидете се да консумирате храна која содржи омега 3-масни киселини како што се соино и синапово семе, соја и семиња како што се ленено семе, ореви, лешници.
• Запомнете дека полномасното млеко, јогуртот, сирењето и месото содржат високо ниво на заситени масни киселини. Внесувањето маснотии во големи количини го зголемува ризикот од некои видови канцер (карцином на бели дробови, ректум, гради и простата). За да се намали внесувањето на заситени масни киселини, изберете полумасно млеко, јогурт, месо со ниска масленост и пилешко.
• Двапати неделно консумирајте црвено месо со ниска масленост. Не консумирајте кожа од кокошка или од мисирка. Ограничете го консумирањето мрсни сувомесни производи со заштитни адитиви, како што се салама, виршли, колбаси, кулен и др.
• Не приготвувајте месо или риба држејќи ги многу блиску до оган, мангал или чад. Приготвувањето месо на овој начин предизвикува губење белковини и витамини, а исто така води до формирање на некои канцерогени супстанци. Наместо тоа, пригответе го месото на скара, варете го или печете го.
• Обидете се да консумирате млеко и млечни производи богати со калциум, фосфор и со Б-витамини, кои се заштита особено против карцином на дебелото црево. Препорачливо е консумирање 2-3 чаши полумасно млеко и јогурт секој ден.
• Кефирот, пробиотското млеко и јогуртот содржат корисни бактерии. Пијте една чаша антиканцерогени состојки секој ден, тие спречуваат населување патогени микроорганизми и го зајакнуваат организмот.
• Консумирајте шест или повеќе вида житни растенија секој ден. Прв избор се нерафинираните житни зрна (пченица, ’рж, интегрално брашно, булгур, пченка, овес) и лебот, макароните и слична храна како на пример: интегралниот ориз, интегралните макарони направени од брашно од овие жита и мешунките. Овие житни растенија се богати со витамини, минерали и со диетални влакна. Неинтегралните и рафинирани житни зрна ги губат своите витамини, минерали, белковини и влакна и затоа нивната хранлива вредност е намалена. Одберете интегрален пченичен леб, житни зрна и мешунки чија хранлива вредност е повисока наместо рафинирано бело брашно, бел леб и ориз.
• Мешунките содржат растителни белковини, но нивниот квалитет е послаб од тој што го има во месото и во јајцата. За да се зголеми квалитетот на нивните белковини, консумирајте, на пример, наут со житни зрна.
• Приготвувајте мешунки, макарони и зеленчук во водата во која се варат за да се минимизира губењето на нивните хранливи елементи и витамини растворливи во вода.
• Сојата е важен извор на фитоестрогени. Сојата содржи антиканцерогени состојки. Фитоестрогените играат клучна улога, особено во контролата и во превенцијата од канцер предизвикан од нарушувањето на хормоните. Сојата исто така штити од карцином на дојка и од карцином на тестиси и на простата. Стапката на овие типови канцер е ниска во земјите во кои луѓето консумираат големи количества соја. Консумирањето соја во вашата исхрана неколкупати неделно ќе го намали ризикот од појава на овие видови канцер.
• Зголемете го дневното количество зеленчук и овошје. Консумирањето овошје и зеленчук е многу важно за заштита од канцер. Ризикот од канцер е двојно поголем кај оние што консумираат мали количества овошје и зеленчук споредено со оние што редовно ги консумираат. Овошјето особено нуди заштита од карцином на белите дробови, хранопроводот, усната шуплина, панкреасот, желудникот, дебелото црево, ректумот, мочниот меур и на ларинксот. Консумирајте оброци со 2-4 вида зеленчук, салати и јадења со зеленчук и 3-4 вида овошје секој ден.
• Водете сметка да ги вклучите сите видови зеленчук (жолт, црвен, портокалов и зелен) и овошје во вашата исхрана. Често консумирајте зеленчук и овошје како карфиол, зелка, целер, артичока, праз, кромид, лук, брокула, ’рдовки, спанаќ, марула, моркови, домати, цитрусни овошја и др., особено оние што содржат антиканцерогени витамини и фитохемикалии.
• Консумирајте сезонско овошје и зеленчук.
• Со цел да го зголемите внесувањето хранливи влакна, погрижете се во вашата секојдневна исхрана да вклучите храна што истите ги содржи, како што се мешунки, нерафинирани житни зрна, интегрален леб, зеленчук и овошје. Не лупете го зеленчукот и овошјето кои може да се јадат со лушпа. Исхраната богата со влакна штити од карцином на дебелото црево и на ректумот и спречува запек и покачување на нивото на холестеролот и на маснотиите во крвта. Освен тоа, бидејќи гликемискиот индекс на храната богата со влакна е понизок, таа бавно го покачува шеќерот во крвта и на тој начин претставува храна која го намалува ризикот од дијабетес.
• Намалете го дневното консумирање шеќер. Претераното консумирање шеќер и слатки го зголемува ризикот од некои видови канцер. За десерт изберете пудинзи на база на овошје или млеко; свежото или сувото овошје нуди здрава замена на пудинзите. Поретко и помалку консумирајте слатки, десерт со пржени слатки и десерт со шербет. Со тоа ќе го намалите дневното внесување шеќери, маснотии и калории.
• Консумирањето солена храна го зголемува ризикот од карцином на желудник. Избегнувајте често консумирање многу солена и пикантна храна, кисели краставички и др. Не приготвувајте ја храната со многу сол и не користете сол на маса. Количеството сол при готвење може да се замени со ароматични зачини, како што се темјан, ментол, црвен пипер, кромид, лук и магдонос. Наместо да ја чувате храната посолена, подобро чувајте ја замрзната.
• Габите и токсините може да се создаваат во житните зрна, брашното, мешунките и оревите, лешниците, фстаците и во слични јаткасти плодови и зачини кои се чуваат на влажни места. Афлотоксините, кои се едни од овие токсини, се ризичен фактор, особено за карцином на црниот дроб. Чувајте ја оваа храна на суво и ладно место. Избегнувајте да консумирате сино сирење.
• Консумирајте 1,5 – 2 литри вода и течност секој ден најмногу вода, овошен сок, чаеви од билки (липа, жалфија, зелен чај, шипка и др.), компоти, матеница и др.
• Одбегнувајте консумирање алкохолни пијалаци. Доколку пиете, не консумирајте алкохолни пијалаци повеќе од 1-2 пати неделно. Истражувањата покажуваат дека алкохолните пијалаци го зголемуваат ризикот за некои видови канцер.
• Немојте да пушите. Пушењето ја зголемува стапката на појава на многу видови канцер, главно вклучувајќи карцином на белите дробови и на трахеите.
• Вежбајте редовно најмалку 30 минути на ден. Редовно правете вежби на отворено, како што се шетање, пливање и возење велосипед најмалку 3-4 пати неделно. Шетајте надвор, во средина со многу кислород.
• Користете вода за пиење од чисти извори на вода.
• Сe уште не постојат доволно докази за заштитното дејство од користење витамински додатоци против канцер. Обидете се да ги задоволите вашите потреби од витамини и од минерали преку природна храна. Запомнете дека заштитното дејство на витамините и на минералите против болестите се појавува заедно со антиоксидантните молекули, фитохемикалиите, растителните влакна и хранливите елементи кои се наоѓаат во друга храна.
• Ограничете го консумирањето конвенционална храна која содржи адитиви, како и саламата, колбасите, виршлите и куленот, кои имаат адитиви како нитрит и нитрат.
• Ограничете ја употребата на вештачки засладувачи. Наместо тоа, регулирајте го внесувањето шеќер.
