Структура и функција на `рбетен мозок
`Рбетниот мозок е дел од централниот нервен систем што се протега низ должината на `рбетниот канал. Заштитен е од коскените структури на `рбетниот столб. Обвиен е со три мембрани ( dura mater,arachnoid и pia mater).
Од `рбетниот мозок се формираат 31 пар `рбетни нерви. Во зависност од кој дел на `рбетот излегуваат, нервите се поделени на 8 вратни, 12 градни, 5 слабински, 5 крстни и 1 тртичен нерв. Секој пар нерви одговара на еден дел од `рбетниот мозок означен како сегмент. Ваквата поделба одговара на развојната фаза во која ’рбетниот мозок го исполнува целиот ’рбетен канал. Меѓутоа, во текот на развојот доаѓа до диспропорционален развој на ’рбетниот канал и ’рбетниот мозок, што предизвикува природно поместување на ’рбетниот мозок нагоре. Аналогно на првобитната положба, поделен е на четири делови: вратен, граден, слабински и крстен. Низ средишниот дел на `рбетниот канал се протега `рбетниот мозок кој во долниот дел се проширува во завршната комора (ventriculus terminalis).
`Рбетниот мозок е изграден од сива и бела маса. Сивата маса се наоѓа во средишниот дел на мозокот, а околу неа се наоѓа белата маса. Сивата маса ја формираат телата на невроните, дендрити и глија клетки, додека белата се состои од аксони групирани во ганглии.
’Рбетниот мозок претставува голем рефлексен центар и спроводен пат меѓу мозокот и телото. Почнува во висина на долниот дел од првиот вратен прешлен (атлас), а завршува во висина на првиот или вториот лумбален прешлен. Долг е околу 42-45 цм, така што ги зазема само горните две третини од ’рбетниот столб.
Функција на ’рбетниот мозок
– Спроведување информации
Спроведувањето информации се изведува преку нервните патишта или трактуси кои се наоѓаат во белата маса. Преку овие нервни патишта `рбетниот мозок го поврзува мозокот со периферните нерви и обратно. Благодарение на оваа функција се испраќаат информации од кожните и мускулните рецептори, како и од рецепторите за болка. Преку `рбетниот мозок се спроведува и контрола на волните и научени движења, и тоа посебно на горните екстремитети.
– Движење на делови на телото
Движењето на одредени делови на телото (глава, врат, труп, екстремитети, дијафрагма) се изведува преку работата на мускулите кои се под контрола на нервите кои излегуваат од `рбетниот мозок.
– Остварување на рефлексни реакции (флексија,екстензија)
’Рбетниот мозок е центар на голем број рефлекси.’Рбетните рефлекси се реализираат со посредство на рефлексниот лак кој може да биде моносинаптичен и полисинаптичен. Благодарение на оваа функција доaѓа до контракција на мускулите на долните и горните екстремитети (нивна флексија и екстензија), контракција на мускулите кои го одржуваат телото во исправена положба.
