До 2030 година се очекува дека 23.6 милиони луѓе ќе умрат од кардиоваскуларни заболувања. Ова се бројки од Светската здравствена организација и се очекува да останат водечка причина за смрт во светот. Кои се најчести ризик-фактори за настанување на кардиоваскуларните заболувања?
Последното столетие, а и наредните 40-50 години, според статистиките и показателите, кардиоваскуларните заболувања се и ќе бидат водечки во морбидитетот и морталитетот ширум светот. Она што треба да се истакне е дека во развиените земји во светот постои тренд на намалување на морталитетот, за разлика од земјите во развој, каде што сè уште има нагорен тренд. Ова секако има поврзаност со постоење на ризик-факторите и начинот на превенција на индивидуите со зголемен ризик од забрзан развој на атеросклерозата. Имено, зборуваме за ризик-фактори за атеросклероза, во кои вбројуваме немодифицирачки и модифицирачки фактори. Во првите се вбројуваат возраста, полот и, секако, генетска предиспозиција. Акцентот го ставаме на модифицирачките фактори, каде што спаѓаат: постоење на хипертензија, дијабет, угоеност, нарушен метаболизам на мастите, физичка некативност, несоодветна исхрана, пушењето…
Која е главната причина за срцев и мозочен удар?
Кај преку 90% од пациентите со срцев или мозочен удар причинител е напредната фаза на атеросклероза. Имено, руптурирана атерсклеротична плака е најчеста причина за тромбоза на срцева или мозочна артерија, како најчест причинител на овие често фатални состојби, кои носат и висок морталитет, но и висок степен на инвалидност.
Во интернет просторот многу често циркулираат препораки за тоа како да си помогнете при појава на првите знаци на срцев удар. Кои се стручните совети за прва помош при појава на знаци на срцев удар?
Сведоци сме за различни верзии на препораки како да се преживее срцев удар по најразлични портали. Јас најкратко би рекол дека вистинска препорака е: ВЕДНАШ ПОБАРАЈТЕ СТРУЧНА ПОМОШ!!! Да прецизирам – не постојат препораки кои се универзално применливи. Најдобрата помош доаѓа од стручни лица и цели тимови, кои имаат за цел во што пократок временски период да овозможат згрижување на пациентот во коронарна единица, превенција на нагла срцева смрт од нарушувања во срцевиот ритам и секако да се направи обид да се отвори затната артерија, која го предизвикала срцевиот инфаркт. Значи да сумираме – при сомнеж дека се работи за срцев удар – побарајте стручна помош од Итната медицинска помош.
Кој е начинот за намалување на ризиците?
Веќе споменав дека превентивните мерки најмногу се однесуваат на модифицирачките фактори на ризик – погоренаведени. Поединечно – добра корекција на евентуално постоечки покачен крвен притисок, регулација на телесната тежина и контрола на метаболизмот на шеќерот, контрола и регулација на нивото на холестеролот и триглицеридите, редовна физичка активност, прекин на пушење…Ова се постигнува со стручна помош, добра мотивација. За ова кардиолошките асоцијации многу енергија посветуваат во кампањи за подигање на свеста за значајноста на мерките на превенција.
Колку често треба да се прават превентивни прегледи?
Околу потребата од превентивни прегледи многу пати е говорено и пишувано. Честотата на превентивните прегледи зависи од постоењето на ризик-фактори кај одредена индивидуа. Попрецизно, кај пациентите со силна предиспозиција за овие болести, превентивните прегледи започнуваат во адолесценцијата, со контрола на нивото на холестерол во крвта. Во секој случај првиот преглед треба да се направи до триесеттата година, а понатаму динамиката на прегледите би требало да ја индицира кардиологот. Кај индивидиуте со семејно нарушување на метаболизмот на мастите, уште порано. Уште во пубертетот се бара податок за статусот на мастите и крвниот притисок. Потоа се следат препораките за лекување на дислипидемиите дадени од стручните асоцијации.
Како Вие како професионалец се грижите за Вашето кардиоваскуларно здравје? Дали можеби со здрава храна и редовна физичка активност? Кој е Вашиот совет за одржување добро здравје?
Интересно прашање. Многу често ние не сме најсоодветниот пример како треба нашите пациенти да се грижат за своето здравје. Тука влијание имаат традицијата, степенот на стрес што го носи професијата и уште многу други чинители. Лично се трудам да применам дел од докажаните превентивни мерки за забавување на атеросклерозата. Се трудам исхраната да биде во склоп на препораките – да е близу до она што го нарекуваме медитеранска диета. Помалку црвено месо и сувомесни производи, повеќе зеленчук и риба, помалку сол во исхраната. Пешачам секогаш кога можам, но не би можел да кажам доволно. Практикувам и еден вид физички тренинг со кој го подобрувам физичкото здравје, но го редуцирам и степенот на стрес.
Ова би биле неколку препораки за добро здравје:
– Внимавајте на внесот на сол во исхраната
– Секогаш кога можете, движете се пеш или со велосипед
– Еден час во денот посветете го на себе – физичка активност која ве релаксира
– Јадете риба најмалку еднаш неделно, а зеленчукот да биде застапен во што поголема количина во вашето мени
– Ако пушите – прекинете во најкраток можен рок
– Секако посетете го својот доктор барем еднаш годишно за превентивен преглед
извор – pharmanews.mk
